Oncologie

De geschiedenis van de ziekenhuizen van het irisnet wordt gekenmerkt door vernieuwing en vooruitgang in de behandeling van kankerpatiënten. Het Jules Bordet is het enige geïntegreerde centrum voor kankerbestrijding in België en speelde van meet af aan een pioniersrol. Na de geplande verhuis van het instituut, naar de campus van de ULB in Anderlecht en aan de hand van tal van nieuwe technologische ontdekkingen, zal de globale behandeling van kanker in het irisnet zich op revolutionaire wijze ontwikkelen.

Sinds het begin van de jaren vijftig, heeft het Jules Bordet Instituut onder impuls van prof. Albert Claude en prof. Henri Tagnon, die daarvoor tien jaar in het Memorial Sloan-Kettering Cancer Center in New York werkte, vernieuwingen ingevoerd in de multidisciplinaire aanpak van kankerpatiënten en eveneens door van research, onderwijs en behandeling verplichte materies te maken. Het instituut neemt actief deel aan de ontwikkeling van nieuwe diagnostische en therapeutische methoden en nieuwe preventieve technieken, waarvan de patiënten van het irisnet al in een vroeg stadium de vruchten plukken: stamceltransplantatie, het nut van Herceptine bij de behandeling van borstkanker...

In het UVC Brugmann heeft prof. Naets enkele tientallen jaren geleden erytropoëtine ontdekt, wat een omwenteling teweegbracht, met name in de hematologie en oncologie. De kliniek voor hemato-oncologie van het UVC Brugmann ontwikkelt het HOPE-project (Hemato-Oncology Project for Excellence) om de patiënten een globale aanpak te kunnen bieden in een aangenaam, gastvrij en mensvriendelijk kader, waarbij de nadruk ligt op de levenskwaliteit en de multiculturele samenleving.

Binnen het irisnet wordt die dynamiek verder aangewakkerd door de realisatie van een ambitieus groot en complex project, het kankercentrum Bordet-ULB-Erasmus. In 2018 zal Brussel, met de bouw van het nieuwe Jules Bordet Instituut, beschikken over een splinternieuw, internationaal vermaard, spitstechnologisch oncologisch referentiecentrum, dat actief is op gebied van klinische activiteiten, research en onderwijs. Het Jules Bordet Instituut zal dan rechtstreeks in verbinding staan met de onderzoekslaboratoria van de Université Libre de Bruxelles en het universitaire Erasmus Ziekenhuis. Die natuurlijke band zal de optimale globale behandeling bevorderen van patiënten die complexe oncologische zorg nodig hebben en hetzelfde geldt eveneens voor alle andere behandelingen. Kankerpatiënten krijgen te kampen met tal van problemen en bepaalde van de kankermedicijnen, die de laatste tien jaar werden ontwikkeld, kunnen onder meer endrocriene, cardiale en infectieuze complicaties veroorzaken.

Alle ziekenhuizen van het irisnet, die kankerpatiënten behandelen, zullen vanaf dan nog beter samenwerken, om te beantwoorden aan de behoeften van de moderne oncologie en om iedereen toegang te bieden tot deze diagnostische en therapeutische vooruitgang, die in ijltempo evolueert.

Nieuwe aanpak in de borstklinieken

Samen vormen de vier borstklinieken van het irisnet (Jules Bordet Instituut, UMC Sint-Pieter, UVC Brugmann en het ziekenhuis van Elsene) één van de belangrijkste pijlers voor de behandeling van borstkanker in België. De klinieken staan op het punt om hun samenwerking grondig te veranderen. Onze kennis van borstkanker is de laatste tien jaar immers enorm toegenomen. Het medische corps wordt niet alleen geconfronteerd met twee ziektes (hormoonafhankelijke en niet-hormoonafhankelijke borstkanker), maar eigenlijk met misschien wel vijfentwintig ziektes, die allemaal verschillend evolueren.

Om het type borstkanker vast te stellen, heeft de arts niet meer genoeg aan een microscopisch onderzoek, maar moeten ook doorgedreven moleculair-biologische analyses worden uitgevoerd. Zo kan het type kanker juist worden bepaald en op grond daarvan kan een behandeling op maat worden uitgewerkt.

Het diagnostische beleid bij borstkanker is erg complex geworden. Daarom zal er nog nauwer worden samengewerkt tussen de borstklinieken van het irisnet.

Borstkanker: Iris trekt de internationale kaart

Op het einde van de jaren negentig heeft dr. Martine Piccart in het Jules Bordet Instituut twee aanvullende teams opgericht, die een belangrijke rol spelen bij het voeren van complexe klinische studies over borstkanker: het Breast European Adjuvant Studies Team (BrEAST) van het Jules Bordet Instituut en de Breast International Group AiSBL (BIG).

BrEAST voert rigoureuze, internationale klinische studies, met als doel de patiënten sneller te laten beschikken over nieuwe geneesmiddelen. Die multidisciplinaire structuur telt intussen meer dan 40 mensen die allen gespecialiseerd zijn in deze materie: van oncologen tot datamanagers. BrEAST heeft al meer dan 17.000 patiënten gerekruteerd voor het voeren van klinische studies en onderhoudt regelmatige contacten met 1.300 ziekenhuizen in meer dan 40 landen over de hele wereld.

De AiSBL BIG werd niet alleen opgericht om de internationale samenwerking bij klinische studies over borstkanker aan te moedigen (een kleinere groep zou dergelijke studies niet kunnen uitvoeren) maar ook om “dubbel werk” te vermijden. Aan de hand van die internationale samenwerking, kunnen veel gegevens worden verzameld en uitgewisseld over de patiënten die deelnemen aan de klinische studies. Het BIG-netwerk omvat momenteel 50 groepen voor klinisch onderzoek, verspreid over Europa, Canada, Latijns-Amerika, Azië, Australië en Nieuw-Zeeland. Die groepen zijn verbonden aan ongeveer 1.000 gespecialiseerde ziekenhuizen en researchcentra van overal ter wereld. Het BIG-netwerk heeft al meer dan 30 klinische studies uitgevoerd bij tienduizenden patiënten.

De beloftevolle PET-scan

Door de uiterst grondige analyse van het DNA van tumoren, zal de behandeling van kankerpatiënten sterk veranderen. De komende tien jaar zullen ook functionele beeldvormende technieken worden ontwikkeld, waardoor we zeer snel zullen weten of de behandeling die een kankerpatiënt krijgt, al dan niet werkt.

Dankzij de nieuwe generatie PET-scans, die meer gesofistikeerde radioactieve tracers gebruiken dan de huidige gemerkte glucose, hoeft de patiënt geen weken meer te wachten om een behandeling op maat te krijgen. Zo kunnen we de toxiciteit verminderen. De PET-scan is momenteel vooral een diagnostisch instrument, maar in de toekomst zullen PET-scans de oncoloog helpen om de behandeling veel sneller aan te passen.

Het samenbrengen van het Jules Bordet Instituut, het Erasmusziekenhuis, de faculteit geneeskunde en het laboratorium van de Université Libre de Bruxelles in Gosselies zal dat proces zeker nog versterken.